مسئله‌ی محوری در این سخنرانی نسبتِ امر ناآگاه با آزادی است. این‌که آیا پذیرش امر ناآگاه نفی و تهدیدکننده‌ی آزادی است یا فرصتی برای بازتعریف آن. گفتار در قالب دیالکتیکی از سه ایستگاه پیش می‌رود: فروید (تز)، سارتر (آنتی‌تز) و رورتی (سنتز).

در نگاه فروید، انسان در زنجیره‌ای علی گرفتار است، اما آگاهی از نیروهای ناآگاه می‌تواند او را از غل‌ و زنجیرهای درونی آزاد کند. او سازگارگراست؛ یعنی در جهانی علی، هنوز می‌توان از کنش آزاد سخن گفت. هرچه آگاهی از امر ناآگاه بیشتر شود، فرد مسئول‌تر و آزادتر می‌شود. خودشناسی نزد فروید عین آزادی است.

در میان‌پرده، دیویدسون و تفسیر مارشا کبل از فیزیکالیسم مطرح می‌شود. ذهن از نظر دیویدسون غیرقاعده‌مند است و رابطه‌ی علّی میان دلایل و کنش‌ها کامل و بسته نیست. کبل بر این اساس می‌گوید انتخاب آزاد توهم نیست، زیرا در این گشودگی میان ذهن و فیزیک، امکان آزادی پدید می‌آید.

در آنتی‌تز، سارتر با فروید درمی‌افتد. او امر ناآگاه را نفی می‌کند و آگاهی را عین آزادی می‌داند. انسان «محکوم به آزادی» است و هیچ گذشته یا علتی نمی‌تواند او را مقید کند. آزادی سارتری با مسئولیت درهم‌تنیده است؛ معنا از طرح‌افکنیِ سوژه به آینده زاده می‌شود.

در نهایت، در افق پسا‌مدرن، رورتی با چرخش زبانی جای آگاهی را به زبان می‌سپارد. خودشناسی دیگر کشف نیست، بلکه ساختن است؛ آزادی یعنی بازشناسی و بازتوصیف شاعرانه‌ی امور امکانی در زبان تازه. فروید در این افق، امکانی شاعرانه می‌شود برای خلق دوباره‌ی خود.

اسمخانی نتیجه می‌گیرد که پذیرش یا انکار امر ناآگاه و نوع تفسیر از آزادی، وابسته به مبنای متافیزیکی ماست؛ هر دستگاه فلسفی چون عینکی است که چیزی را مرئی و چیزی را پنهان می‌کند.

برگزار کننده سمپوزیوم: موسسه درمانی-آموزشی خانه مینا با همکاری دانشکده روان‌شناسی دانشگاه تهران، موسسه شهر فلسفه، و انجمن علمی دانشجویی روان‌شناسی دانشگاه تهران

https://www.instagram.com/madrese.mina?igsh=MWp4eGhoMDNrNXFpbA==

حامی «در راه جآن» جهت ضبط و انتشار این مجموعه از سخنرانی‌ها:

https://www.instagram.com/fourmindacademy?igsh=anJqcmJyeXRwMXdo

سخنران:

https://www.instagram.com/m.r.esmkhani?igsh=ZjMzejNvZmFkczk=

لینک پیج اینستاگرام «در راهِ جآن»:

https://www.instagram.com/the.way.of.jaan/

لینک اینستاگرام جآن:

https://www.instagram.com/jaan_ir/

لینک دانلود اپلیکیشن جآن:

https://jaan.ir/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.